Ultrasonografi radyolojik tanı yöntemleri arasında kolay ve hızlı uygulanabilir olması, radyasyon içermemesi ve düşük maliyeti nedeni ile özellikle batın, pelvis organlarının incelenmesinde, meme değerlendirilmesinde, gebelik takibinde ilk tercih edilen sistemdir.
Özellikle gebelerde 16-26 haftalar arasında 4 boyutlu inceleme ile anne karnında fetusun değerlendirilebilmesi mümkün olup fotoğraf-CD ile kayıt altına alınabilmektedir. Yüksek rezolüsyonlu ultrasonografi cihazlarının geliştirilmesi ile batın organlarının yanı sıra tiroid, testis, meme, tükrük bezleri gibi organların patolojilerin aydınlatılmasında öncelikle kullanılan inceleme yöntemidir.
Karın, pelvik, böbrek, tiroid, toraks, meme, kalça ve kranial ultrasonografi gibi tüm ultrasonografik incelemeler yapılmaktadır. Bu tetkiklere ilave olarak ultrason eşliğinde ince iğne aspirasyonu ve biyopsiler, sıvı aspirasyonları yapılmaktadır.
Ultrason (US) teknolojisindeki gelişmeler, daha önce iki boyutlu olarak izlenen yapıların üç boyutlu olarak incelenmesini sağlamıştır.
Belirli bir hacmi tarama sonucu elde edilen bilgiler bilgisayar programları aracılığı ile üç boyutlu görüntülere dönüştürülebilmektedir. Ancak bu görüntülerin oluşumu ve ekranda izlenmesi uzun zaman almaktaydı. Son teknolojik gelişmeler sonucu üç boyutlu görüntülerin yerini dört boyutlu (4D) US görüntüleme yöntemi almıştır.
Zaman faktörü kullanılarak bebeğin anne karnındaki hareketleri eş zamanlı (realtime) olarak görüntülenir. İncelemeye aynı cihazda öncelikle normal US incelemesi ile başlanır. Bebeğin vücut içi organlar (beyin, mide, böbrekler, kalp ve mesane vb) incelenir.
Değişik ölçümler yapılarak son adet tarihine göre bebeğin beklenen haftası ile gelişimi kıyaslanır. Daha sonra 4D US ile bebeğin dış anatomik yapısı değerlendirilir.
Bebeğin yüz yapısı, el ve ayakları, omurga kanalı, sırt ve karın duvarı ayrıntılı olarak gözlenebilir.
Doğumsal Kusurlar ve Erken Teşhis
Her anne ve baba adayının temel isteği gebelik süreci sonunda sağlıklı bir bebeğe kavuşmaktır.
Bunun için ilk adım mutlaka bir doğum hastalıkları uzmanına başvurmaktır. Uzman hekim muayenesi yanı sıra günümüzde gebeliğin başlangıcından itibaren değişik tarama yöntemleri ve testler uygulanmaktadır.
Erken gebelik döneminde US ile gebelik kesesinin oluşumu, daha sonra kalp hareketleri ve fetus izlenebilmektedir. 11. ve 14. haftalar arasında yapılan US ile bebeğe ait kısımlar incelenmektedir.
Bu sırada ense kalınlığı ölçümü yapılarak ikili test olarak adlandırılan kan incelenmesi ile bazı kromozom bozukluklarına bağlı hastalıklara ait risk oranı belirlenmektedir.
16. ve 18. haftalar arasında üçlü test yapılarak Down Sendromu (trizomi 21), nöral tüp defekti ve trizomi 18 gibi doğumsal anomali riskleri belirlenmektedir.
Şüpheli durumlarda ileri US görüntüleme, gerekirse amniosentez veya kordosentez gibi tetkikler yapılabilmektedir. 4D US görüntüleme ses dalgaları ile yapıldığı için, bebeğin çevresindeki sıvı miktarının bol olması iyi görüntüler almamızı sağlamaktadır. Bebek eğer yüzünü rahim duvarına yerleştirip, el ve ayakları ile yüzünü kapatırsa uygun görüntüler elde edilememektedir.
4D US için en uygun dönem olarak 20-22. haftaları önermekteyiz .İkili ve üçlü test, 4D US inceleme ve hatta amniosentezin normal olması, gebeliğin ileri sürecinde herhangi bir sorun olmayacağı anlamına gelmemektedir.
Bu nedenle doğum uzmanınızın size önereceği düzenli kontrollere gitmeniz gerekmektedir. Çünkü hidrosefali (beyin-omurilik sıvısının dolaştığı beyin boşluklarında genişleme) ve hidronefroz (böbrek boşluklarında genişleme) gibi durumlar ileri haftalarda oluşabilmektedir.
US, uzun yıllardan beri gebelerde güvenilir bir şekilde kullanılan ve radyasyon içermeyen bir görüntüleme yöntemidir
Diagnostik ultrason, klinik olarak yaygın kullanıldığı yıllar boyunca güvenli olduğunu kanıtlamıştır ve herhangi bir şekilde onunla ilişkili hiçbir zararlı etki yoktur
Detaylı ultrasonografi ile;
-Rahim yapısı ve anormallikleri,
-Rahim miyomları, polipleri,
-Over (yumurtalık) kist ve tümörleri,
-Çoğul gebelikleri incelenmesi,
-Cinsiyet tespiti
-Plasenta anormallikleri,
-Anne, fetüs ve plesentaya ait damar yapılarının incelenmesi.
-Fetal anomalilerin tayini,
-Hamileliğin 3. ayında yapılan mongolizm taramasında bebeğin ense kalınlığının ölçülmesi,
-Fetal büyümenin değerlendirilmesi,
-Fetüste beyin, beyincik, omurga ve omurilik yapılarının incelenmesi
-Fetüs boyun yapılarının değerlendirilmesi,
-Yüz yapıları, dudak-damak yapılarının incelenmesi,
-Kalp yapısı, damarlarının ve anormalliklerinin incelenmesi. Kalp deliği ve kalbin etrafında efüzyon dediğimiz sıvı varlığını gibi durumların değerlendirilmesi,
-Göğüs boşluğu,mide ve barsak sistemi ,karaciğer , dalak, böbrekler ve mesanenin ve organların incelenmesi,
-Kol, bacak, el, ayak ve parmakların incelenmesi,
-Bebek hareketlerinin değerlendirilmesi
-Amnion mayi miktar ve özelliğinin incelenmesi vs değerlendirilir.